عفونت های پس از زایمان چگونه درمان می‌شوند؟

عفونت نفاس: علائم، علل و راه های درمان آن/ love magazine

عفونت‌های نفاس که عفونت‌های پس از زایمان یا تب نفاس نیز نامیده می‌شوند، طیف وسیعی از عفونت‌ها را شامل می‌شوند که تا شش هفته پس از زایمان رخ می‌دهند. شایع ترین عفونت های پس از زایمان عبارتند از: اندومتریت، عفونت دستگاه ادراری (UTI)، عفونت زخم و ورم پستان.

عفونت نفاس ممکن است 5 تا 24 درصد مادران را تحت تاثیر قرار دهد و از علل شایع بستری شدن طولانی مدت در بیمارستان پس از زایمان است. در صورت عدم درمان، این عفونت ها می توانند تهدید کننده زندگی باشند. در مورد انواع، علل، علائم، عوامل خطر، عوارض، تشخیص، درمان و پیشگیری از عفونت های نفاس در این مقاله بیشتر بخوانید.

انواع عفونت های پس از زایمان

عفونت های نفاس را می توان به انواع زیر دسته بندی کرد:

1- اندومتریت نفاس:

اندومتریت نفاس عفونت دیواره رحم (آندومتر) در پس از زایمان است. شدت اندومتریت ممکن است از خفیف تا شدید متفاوت باشد و اگر کنترل نشود، عفونت می‌تواند به لایه‌های دیگر رحم سرایت کند و فراتر از آدنکس و حفره صفاقی گسترش یابد. پریتونیت و پریتونیت لگن ممکن است به عفونت های تهدید کننده زندگی تبدیل شوند. بنابراین اگر خانمی در معرض خطر بالای آندومتریت پس از زایمان باشد، پزشکان ممکن است درمان پیشگیرانه آنتی بیوتیکی را توصیه کنند.

2- عفونت های محل جراحی:

عفونت های محل جراحی (SSIs) عفونت های زخمی هستند که در محل برش پس از زایمان سزارین ایجاد می شوند. باکتری های پوست زخم را عفونی کرده و در بهبودی اختلال ایجاد می کنند. عفونت های سطحی و عمیق محل برش ممکن است پس از زایمان رخ دهد. عفونت زخم پس از سزارین تقریباً 7 الی2 درصد از زنانی را که تحت زایمان سزارین قرار می‌گیرند، تحت تأثیر قرار می‌دهد.

3- ورم پستان نفاس:

ورم پستان نفاس می تواند عفونی یا غیر عفونی باشد. تخلیه ناقص یا تکنیک های ضعیف شیردهی ممکن است باعث رکود شیر و ورم پستان غیر عفونی شود. سلولیت، عفونت بافت داخل لوبولار، آبسه و سپسیس در ورم پستان عفونی دیده می شود.

ماستیت در دوره پس از زایمان شایع است و 12 درصد از کل عفونت های پس از زایمان را تشکیل می دهد. اکثر مادران در عرض چهار هفته پس از زایمان دچار ورم پستان نفاس می شوند. استافیلوکوکوس اورئوزی ارگانیسم شایعی است که باعث عفونت می شود و می تواند از طریق شکاف در نوک سینه ها یا آرئول وارد سینه ها شود. استرپتوکوک ها و E.colii نیز ممکن است باعث ورم پستان شوند.

4- عفونت های دستگاه ادراری:

عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) مانند سیستیت حاد (عفونت مثانه) و پیلونفریت (عفونت کلیه) ممکن است در پس از زایمان رخ دهد. تقریباً 8 تا 12 درصد از زنان گزارش دادند که پس از زایمان دارای باکتریوری (باکتری در ادرار) هستند و 25 درصد از آنها دچار دیزوری و سایر علائم UTI شدند.

زایمان سزارین، زایمان طبیعی واژینال، کاتتریزاسیون مثانه و غیره ممکن است خطر عفونت ادراری پس از زایمان را افزایش دهد. با این حال بسیاری از زنان ممکن است پیوری بدون علامت (چرک در ادرار) یا باکتریوری پس از زایمان را تجربه کنند. عوارض این شرایط در دوره پس از زایمان ناشناخته است.

5- اپیزیوتومی یا عفونت های پرینه:

عفونت های اپیزیوتومی در محل برش اپیزیوتومی رخ می دهد. احتمال عفونت بعد از اپیزیوتومی 0.1-2٪ است. خطر ابتلا به عفونت با افزایش درجه پارگی افزایش می یابد. اپیزیوتومی خط میانی و هماتوم واژن و به دنبال آن زایمان واژینال می تواند خطر عفونت پرینه پس از زایمان را افزایش دهد.

6- آبسه اپیدورال:

آبسه اپیدورال جمع شدن چرک بین پوشش خارجی مغز یا نخاع و جمجمه یا ستون فقرات است. این ممکن است به دلیل عفونت و به دنبال آن بی حسی اپیدورال در حین زایمان رخ دهد. در صورت عدم حفظ عقیمی، ارگانیسم های پوستی می توانند در طول بیهوشی وارد شوند. اکثر زنان در عرض پنج روز پس از زایمان دچار آبسه اپیدورال می شوند. برخی از زنان ممکن است پس از اپیدورال دچار مننژیت، استئومیلیت یا عفونت عضلات پارا نخاعی شوند. خوشبختانه اینها عفونت های نادری هستند.

علاوه بر این زنان در دو هفته اول پس از زایمان نیز در برابر بیماری شدید مرتبط با آنفولانزا آسیب پذیر هستند. بنابراین ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی مادران جدید را تشویق می کنند تا در اولین هفته پس از زایمان به دنبال مراقبت های پزشکی و درمان اولیه برای بیماری های شبه آنفلوانزا و سایر عفونت ها باشند.

عوامل خطر و علل عفونت نفاس چیست؟

ضربه به دیواره شکم و دستگاه تناسلی و دستگاه ادراری عامل اصلی عفونت های پس از زایمان است. ترومای فیزیولوژیک یا ایتروژنیک (ناشی از مداخلات پزشکی) در حین زایمان یا سقط جنین ممکن است باعث آلودگی باکتریایی محیط های استریل شود. عفونت‌های باکتریایی صعودی نیز می‌توانند زمانی رخ دهند که باکتری‌های پوست وارد بدن شوند.

عوامل خطر زیر ممکن است احتمال عفونت های نفاس را افزایش دهند:

• معاینات داخلی متعدد (معاینه رحم)
• زایمان طولانی مدت
• پارگی طولانی مدت غشا
• مانیتورینگ داخلی رحم یا جنین
• زایمان طبیعی واژینال با استفاده از وکیوم یا فورسپس
• برداشتن دستی جفت
• استفاده از فولی یا کاتتر ادراری
• خونریزی پس از زایمان
• محصولات حفظ شده از لقاح
• عفونت های مقاربتی
• واژینوز باکتریایی
• وضعیت مثبت استرپتوکوک گروه B
• شاخص توده بدنی بالا
• دیابت شیرین
• فشار خون بالا
• سن بالای مادر
• نقص ایمنی (سیستم ایمنی ضعیف)

اضافه وزن و سن بالای مادر با خطر بالاتر عفونت های پس از زایمان همراه است. این می تواند به دلیل افزایش خطر بارداری و عوارض مربوط به زایمان باشد.

علائم و نشانه های عفونت پس از زایمان چیست؟

علائم و نشانه های عفونت نفاس ممکن است بسته به نوع و شدت آن متفاوت باشد. با این حال تب و درد در اکثر عفونت های پس از زایمان دیده می شود. علائم و نشانه های رایج عفونت نفاس ممکن است شامل باشد:

• تب
• حساسیت رحم
• خونریزی واژن
• لوشیای بدبو
• درد خفیف یا شدید شکم
• اریتم (قرمزی)، گرمی، تورم و درد در محل برش
• ترشحات چرکی از زخم
• سردرد
• علائم عصبی کانونی

توصیه می شود در صورت مشاهده هر گونه علائم و نشانه های عفونت پس از زایمان با پزشک مشورت کنید.

آیا عفونت نفاس می تواند عوارضی ایجاد کند؟

اگر عفونت های نفاس به طور مناسب درمان نشود، ممکن است عوارض زیر رخ دهد:

• سپسیس یک اورژانس پزشکی است زمانی که بدن واکنش شدیدی به عفونت نشان می دهد.
• باکتریمی وجود باکتری در خون است. این می تواند در بیشتر موارد بدون علامت باشد.
• شوک سپتیک زمانی است که جریان خون به دلیل افت فشار خون (فشار خون پایین) کاهش می یابد.
  ترومبوفلبیت سپتیک لگن (SPT) که ترومبوفلبیت چرکی لگن نیز نامیده می شود، عفونت و آسیب وریدهای تخمدان و تشکیل لخته خون (ترومبوژنز) است و اگر آندومتریتیس یا سایر عفونت های لگنی به درستی درمان نشود ممکن است رخ دهد.
• فاشئیت نکروزان (NF)  به عنوان بیماری شناخته می شود که باعث مرگ بافت بدن می شود. این ممکن است در عفونت های شدید رخ دهد.
• آبسه (جمع شدن چرک) و پریتونیت (التهاب صفاق) عوارضی هستند که در خارج از رحم پیشرفت می کنند.

علائم شوک، بیماری سیستمیک و درد شدید شکمی ممکن است نشان دهنده عوارضی مانند سندرم شوک سمی یا فاسییت نکروزان باشد. علائم شدید نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد.

آیا می توان از عفونت نفاس پیشگیری کرد؟

ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی راهبردهای زیر را برای کمک به جلوگیری از عفونت های پس از زایمان توصیه کنند:

• شستن مکرر دست ها را تمرین کنید.
• از اصلاح قبل از زایمان خودداری کنید.
• پس از زایمان از استخر، سونا و وان عمومی استفاده نکنید.
• به جای تامپون از نوار بهداشتی استفاده کنید و نوارها را به موقع تعویض کنید.
• تا زمانی که خونریزی واژینال پس از زایمان متوقف شود، از آمیزش جنسی یا قرار دادن چیزی در واژن خودداری کنید.
• از استفاده از دوش واژینال خودداری کنید.
• ادرار را نگه ندارید.
• آب فراوان بنوشید.
• پس از استفاده از توالت از پاک کردن پشت به جلو خودداری کنید.

عفونت نفاس چگونه تشخیص داده می شود؟

سابقه وقایع تولد، عوامل خطر، علائم و معاینه فیزیکی ممکن است در بسیاری از موارد به پزشک کمک کند تا عفونت نفاس را تشخیص دهد. معمولاً آزمایش خون و ادرار برای بررسی هرگونه تغییر تجویز می شود. تعداد لکوسیت ها (گلبول های سفید) می تواند در چندین عفونت باکتریایی بالا باشد. با این حال، این ممکن است در دوران بارداری و پس از زایمان خاص نباشد. سواب واژینال ممکن است به شناسایی ارگانیسم ایجاد کننده کمک کند. در صورت نیاز متخصصان زنان و زایمان ممکن است تصویربرداری اولتراسوند را انجام دهند.

سپسیس پس از زایمان چیست؟

سازمان جهانی بهداشت (WHO) سپسیس نفاس را به عنوان عفونت دستگاه تناسلی که در زمان زایمان یا در طی 42 روز پس از زایمان رخ می دهد، تعریف می کند. علائم زیر در سپسیس پس از زایمان دیده می شود:

• تب
• درد لگن
• تأخیر در کاهش اندازه رحم (انقطاع رحم)
• ترشحات بدبو از واژن

در صورت عدم کنترل، سپسیس نفاس ممکن است منجر به مرگ مادر شود. گزارش های WHO تخمین می زند که 15 درصد از مرگ مادران به دلیل مشکلات زایمان ممکن است به دلیل سپسیس نفاس رخ دهد.

عفونت های پس از زایمان چگونه درمان می شوند؟

آنتی بیوتیک ها برای عفونت های نفاس تجویز می شوند. درمان ممکن است با آنتی بیوتیک های طیف گسترده شروع شود. آنتی بیوتیک های خوراکی برای عفونت های خفیف پیشنهاد می شود و آنتی بیوتیک های اختصاصی بر اساس تظاهرات بالینی، پس از آزمایش خون و ادرار تجویز می شود. پزشکان ممکن است رژیم هایی شامل بیش از یک داروی آنتی بیوتیک را تجویز کنند.

برخی از زنان با علائم شدید مانند تب بالا ممکن است نیاز به درمان در بیمارستان و آنتی بیوتیک وریدی داشته باشند تا زمانی که تب به مدت 24 تا 48 ساعت فروکش کند. در صورت نیاز مراقبت های حمایتی مانند الکترولیت ها و مایعات IV داده می شود. داروهای ایمن برای شیردهی که بر کودک تأثیر نمی گذارد به مادران شیرده داده می شود.

کلام آخر

عفونت نفاس پس از زایمان در رحم و نواحی اطراف آن ایجاد می شود. شما می توانید با پیروی از اقدامات پیشگیرانه و جستجوی زایمان در مراکز بهداشتی، خطر ابتلا به عفونت های پس از زایمان را کاهش دهید. عفونت نفاس با آنتی بیوتیک قابل درمان است. به مادران توصیه می شود برای علائمی مانند تب، درد پس از زایمان یا ترشحات بدبوی واژن پس از زایمان برای شناسایی و درمان علت به دنبال مراقبت های پزشکی باشند. همیشه از ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود بخواهید که مراقبت های پس از زایمان را بر اساس نحوه زایمان و عوامل خطر برای شما توضیح دهد.